Biển không chỉ là yếu tố tiền đề tạo môi trường tự nhiên tác động đến cộng đồng cư dân nơi đây để sáng tạo và hình thành nên một truyền thống văn hóa có bản sắc riêng mà còn là điều kiện, là tác nhân để văn hóa xứ Nghệ trong lịch sử là một văn hóa mở...
Làng Thái Hòa, đến khoảng thế kỷ 19 đổi thành làng Bình Hòa, được biết đến qua các thư tịch cổ như tộc phả, sắc phong, văn bia.. bằng chữ Hán còn được lưu giữ trong các dòng họ, nhà thờ, đền miếu… thuộc các xóm từ 1 đến 5 trong số 11 xóm hiện nay của xã Sơn Hòa, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.
Khoảng nửa đầu thế kỷ XVIII, trong tác phẩm Truyền kỳ tân phả của mình, Hồng Hà nữ sĩ đã dành nhiều tâm huyết để viết thiên truyện Đền thiêng ở Hải Khẩu. Đó là câu chuyện về một vương phi tài đức nhan sắc vẹn toàn - cung nhân của vua Duệ Tông đời Trần. Thực ra Đoàn Thị Điểm không phải là tác gia đầu tiên quan tâm đến số phận nhi nữ.